Being there live!

Op 3 december 2021 verdedigde ik mijn proefschrift Being there live: How liveness is realized through media use at contemporary cultural events. Je kunt hier een digitale versie van het boek downloaden. Lees je liever op papier? Stuur me dan een berichtje en ik stuur er een toe. Een Nederlandstalige samenvatting is ook digitaal en op papier beschikbaar.

On December 3rd, 2021 I successfully defended my PhD thesis Being there live: How liveness is realized through media use at contemporary cultural events. You can find an open access copy of the book here.

NOS Jeugdjournaal

In een item over het optreden van Hatsune Miku in Amsterdam vroeg het NOS Jeugdjournaal me waarom mensen bijeenkomen voor een concert van een computergegenereerd karakter. Nou, voor de livebeleving natuurlijk! Voor het gevoel ‘nu hier samen’ te zijn.

Wat ik vooral interessant vind aan deze casus is dat het ons doet nadenken over wat ‘echt’ is. Zoals mijn dochter zei: “Het voelt een beetje raar dat mensen bij elkaar komen om naar iets neps te kijken.” Ik denk dat we het niet moeten zien als “iets neps”: Hatsune Miku is een echte vocaloid en animatie, niet een nep-mens.

Nu mediatechnologieën steeds meer vermengen met ons (fysieke) dagelijks leven wordt het belangrijker om de dingen te zien voor wat ze zijn, en niet voor wat ze representeren.

Het gesprek heeft me weer verder aan het denken gezet, maar vooral vond ik het ECHT heel leuk om bij te kunnen dragen aan het NOS Jeugdjournaal.

Nominatie Boekman dissertatieprijs

Ik ben ontzettend trots op mijn nominatie voor de Boekman dissertatieprijs! Eerst op de longlist; nu ook op de shortlist.

De Boekman Dissertatieprijs wordt eens in de drie jaar uitgereikt aan werk dat van belang is voor de culturele sector. Met deze prijs wil de Boekmanstichting dit wetenschappelijk werk onder de aandacht brengen van een breder publiek en nieuw onderzoek stimuleren.

Ik zie het als groot compliment dat de jury het belang van mijn onderzoek ziet. Dit is namelijk precies mijn streven: onderzoek doen dat maatschappelijke en culturele impact maakt. Bovendien biedt de prijs een geweldige kans om mijn onderzoek verder onder de aandacht te brengen.

Op de website van de Boekmanstichting vind je meer informatie over de prijs en video’s van de twee andere genomineerden. In het voorjaar van 2025 wordt de winnaar bekend gemaakt.

Society 5.0 Festival

Op 9 en 10 oktober 2024 vond de derde editie van Society 5.0 Festival plaats. Na twee jaar curator te zijn geweest, mocht ik dit jaar de leiding nemen als festivaldirecteur. En dat was echt heerlijk om te doen! Samenwerken met leuke, slimme en creatieve mensen, inhoudelijke lijnen uitzetten en dat alles dan samenkomt in twee dagen festival… 💫

In de after-video vertel ik iets over de inhoudelijke lijnen, vertellen sprekers over hun bijdrage en zie je veel sfeerbeelden van het event.

Luisteren is een vorm van verzet

Listen, nurture, repair, transform – dat zijn de vier pijlers voor de programmering van het aankomende Society 5.0 festival 9 en 10 oktober in The Social Hub Amsterdam City. In deze aflevering van Recast staat luisteren centraal. Niet in de zin van gehoorzamen, maar luisteren als een andere manier om ons te verhouden tot onszelf, de wereld en de ander.

Lees verder in Recast #29.

Dutch Media Week

Op woensdag 2 oktober was ik onderdeel van een panel over manipulatie en desinformatie tijdens Dutch Media Week 2024. Met naast mij Julia Janssen en Gwenda Nielen, en Marcia Luyten als moderator. We bespraken dat manipulatie en desinformatie niks nieuws is, maar dat de schaalgrootte wel anders is dan voorheen en dat dit door AI alleen maar meer wordt. We hadden het over nodige systeem- en infrastructurele veranderingen, mediawijsheid en wat mediamakers en journalisten hierin kunnen doen.

Mijn speerpunt: paniek over “fake news” en vingerwijzen (inclusief denken dat je zelf immuun bent, maar anderen overal in trappen) gaan de problemen niet oplossen.

In de komende maanden ga ik me meer met dit thema bezighouden, met een onderzoek naar “dynamische desinformatie.” Hierin kijk ik naar desinformatie via live streams, chats en tijdelijke video’s zoals in Instagram Stories. Hierover later meer…

Foto’s door Feike Faase Fotografie

Kun jij een sok stoppen? Waarom repareren meer is dan een duurzaamheidstrend

Listen, nurture, repair, transform; dat zijn de vier pijlers voor de programmering van het aankomende Society 5.0 festival op 9 en 10 oktober in The Social Hub Amsterdam City. In deze aflevering van Recast duik ik in het thema ‘repair.’ Repareren gaat over meer dan hergebruik en milieu. Het biedt ons een andere manier om ons te verhouden tot de wereld en zou een basisvaardigheid moeten zijn.

Lees verder in Recast #27.

Opinie in Trouw

Vredesactivisme online vraagt om radicaal ander gebruik van social media

Als we sociale media voor ons willen laten werken, voor vrede, dan moeten we er radicaal anders mee omgaan. Minder schreeuwen; meer luisteren.

Lees het gehele opiniestuk op Trouw.nl

Beeld: Getty Images via Trouw.nl

Gaat bellen verdwijnen?

Nederlanders bellen steeds minder. Op basis van de laatste Telecommonitor van de Autoriteit Consument & Markt domineerde deze conclusie de koppen. Maar het is maar hoe je het ziet.

Op NPO Radio 1 in het programma Nieuws en Co gaf ik mijn duiding: communicatie via audio gaat niet verdwijnen, maar we doen dat wel op een andere manier.

Het item is hier terug te luisteren.

Screentime Airtime Facetime

Nieuwe publicatie: Screentime Airtime Facetime: Practicing Hybridity in the Cultural Field

Een hybride publicatie als afsluiting van een onderzoek naar hybride praktijken in de culturele sector. Er is dit boek, zowel op papier als digitaal, en er was een live-event waarvan de registratie terug te kijken is.

Alles is hier te vinden.

Podcast over hybride events

Yes! Een podcast over het ontwerpen van hybride events.

In deze eerste aflevering ben ik samen met Lilian Stolk – van The Hmm – te gast en bespreken we de rol van tijd en plaats in hybride livebelevingen. Dat klinkt abstract, maar het leuke van deze samenwerking is dat er een mooie mix van denken en doen ontstaat: inzichten uit mijn onderzoek en ervaringen uit de concrete experimenten met hybride events binnen het project The toolkit for the inbetween.

The toolkit for the inbetween is een praktijkgericht onderzoeksproject rond de vraag hoe je culturele events zo kunt ontwerpen dat ze boeiend zijn voor zowel het publiek ter plaatse als online publieken. The Toolkit for the Inbetween is een samenwerking tussen The Hmm, affect lab en MU.

Luister naar aflevering 1 van The Inbetween Machine: Time and Space.

InScience Film Festival

Toch wel een van mijn favorieten hoor: het International Science Film Festival Nijmegen, ofwel InScience. Daar worden film en wetenschap, publiek en wetenschappers samengebracht om met elkaar na te denken over de implicaties van wetenschappelijke ontwikkelingen. Voor ons eigen leven en de samenleving.

Dit jaar was ik uitgenodigd om deel te nemen aan het voorgesprek bij de film Eternal You. Een film over technologische re-animaties van overledenen. Of liever, over mensen die door middel van technologie weer even “contact” hebben met een overleden dierbare.

AI slaat een brug naar het hiernamaals

Voor Society 5.0 Festival stelde ik een panel samen over AI Afterlife. Daarin bespraken we verschillende vormen en toepassingen van ‘re-animaties’ met AI. Een deel daarvan ging over AI in rouwverwerking. Marco Visser schreef daarover een artikel voor Trouw.

Livebeleving
Het thema fascinereert me omdat het gaat over de kracht van media(technologieën) om ons iets sterk te laten beleven. We weten dat de visualisatie op ons scherm niet echt onze dierbare is en toch hebben we een sterke beleving. De documentaire Deepfake Therapy van Roshan Nejal (te zien op 2Doc.nl) toont de emotionele reacties van nabestaanden op relatief primitieve (want al drie jaar oud) deepfake-versies van hun dierbaren. Een vrouw zegt tegen het scherm: “Je wordt opa”. Een moeder vraagt “haar dochter” of ze spijt heeft van haar zelfmoord en hoe het hiernamaals eruitziet. Als je dan bedenkt wat er nu met AI kan, of over 5 jaar.

Fake or real?
In discussies over dit soort vernieuwingen is de zorg vaak dat mensen straks niet meer zullen herkennen dat iets “fake” is. De vraag die mij bezighoudt is niet zozeer of we “erin trappen”, maar wat het ons doet. We hebben natuurlijk al lang foto’s van overleden dierbaren en praten in gedachten nog tegen iemand, maar deze AI-versies kunnen terugpraten wat zorgt voor een veel sterkere beleving.

Ingebed in je dagelijks leven
Bovendien zijn veel media ingebed in ons dagelijks leven, wat de impact ervan versterkt. Wat als je met “je overleden partner” kunt blijven appen? Op basis van al diens app’jes aan jou is het voor een goede AI-tool niet moeilijk om te appen zoals diegene zou doen. Ook als je dondersgoed weet dat het niet echt is, kan dit wel heel echt voelen. Emotioneel realisme heet dat. En in alledaags “contact”, zoals we hebben via onze chat-apps, kan dit een grote rol spelen in je leven.

AI ontwikkelt door, maar wel gebaseerd op data uit het verleden
20 jaar verder weet de AI-tool wie jouw nieuwe vrienden zijn en vraagt geinteresseerd naar de kleinkinderen die na diens dood zijn geboren. AI kan leren en ontwikkelen, maar natuurlijk niet precies zoals de overledene zou hebben gedaan. Ook als de chat doorgaat, is de ontwikkeling van de overledene gestopt bij diens dood.

Wie mag mij namaken?
Er zijn nog geen regels over het creëren van afterlife avatars, maar we moeten hier wel over gaan nadenken. Waar liggen de rechten die nodig zijn om dit te maken? Wil ik wel of niet dat mijn nabestaanden straks met een AI-versie van mij kunnen praten, en waar kan ik dat aangeven? Wie mag er gebruikmaken van alle teksten, foto’s en video’s die mijn naasten van mij hebben?

Het stuk in Trouw is hier te lezen (als je niet door de betaalmuur komt dan kan ik je een pdf sturen).

Met grote dank aan meedenkers en panelleden: Geert Wissink, Kitty Leering, Tom Divon, Sammie de Vries, Annabel van Dijk, Nina Willems en Davy van Gerven.

Omgaan met social media rond de Israel-Hamas-oorlog

Maja de Goede van HvanA interviewde me over wat er op social media gebeurt rond de oorlog tussen Israel en Hamas. Het stuk biedt HvA-studenten (en anderen) zeven adviezen om bewust met social media om te gaan, als zelfzorg en om polarisatie tegen te gaan.

  1. Denk na voordat je iets deelt
  2. Pas op met het ontvolgen en dempen van anderen
  3. Zorg voor een veelzijdig beeld
  4. Wees kritisch
  5. Neem af en toe een pauze
  6. Zoek elkaar op
  7. Steun gematigde stemmen

Lees het hele artikel op HvanA.

Social media zijn deel van onze sociale realiteit

Op woensdag 25 oktober 2023 was ik te gast bij BNR Digitaal om te vertellen over de zorgen die Marloes Geboers en ik hebben over wat er op social media gebeurt rond de situatie in Israël en Gaza. We zien polarisatie online: in hoe en wat mensen delen en in het ontvolgen en dempen van andere stemmen. Omdat wij als mediawetenschappers weten hoe sterk online netwerken verstrengeld zijn met onze echte sociale relaties waarschuwen we: doe niet (onbewust) mee aan deze mediaoorlog.

Het fragment is hier terug te luisteren.

Doe niet mee aan de mediaoorlog

Geschreven samen met Marloes Geboers, gepubliceerd in het Parool op vrijdag 20 oktober.

De oorlog in Israël en Gaza bevolkt ook onze sociale-mediafeeds. Maar met wat we delen op TikTok, Instagram en WhatsApp dragen we, vaak onbewust, bij aan het conflict en breiden we het uit naar Nederland. Mediawetenschappers Marloes Geboers en Esther Hammelburg roepen mensen op hier niet aan mee te doen.

Onze timelines stromen vol met de afschuwelijke verhalen van de aanslag en de oorlog in Israël en Gaza. Mensen uiten hun afschuw en delen schokkend beeldmateriaal met de intentie om de wereld op de hoogte te stellen. De behoefte om de gruwelen te delen en solidariteit te tonen leidt tot massale verspreiding.

Door de overvloed aan berichten rijzen de zorgen over nepnieuws en desinformatie, zoals ook beschreven in een ingezonden stuk in Het Parool van zaterdag 14 oktober. Terecht krijgt die constante stroom valse berichten veel aandacht. Er is echter een aspect dat minder aandacht krijgt, maar op de lange termijn diepere wonden in onze samenleving kan slaan: participatieve propaganda.

Participatieve propaganda is online propaganda waarvan je als participant vaak niet doorhebt dat je eraan meedoet. Deze vorm van propaganda manifesteert zich op twee manieren: door het plaatsen en delen van berichten en door het cureren van de eigen sociale omgeving online. Zo ontstaat op onze sociale-mediaplatforms een nieuw front in de oorlog.

Lees verder op Parool.nl

Oog in oog met Thorbecke of Anne Frank. Willen we dat?

Marco Visser van Trouw interviewde me over de mogelijkheden met synthetische media. Omdat ik voor Society 5.0 bezig ben met een panel over de inzet van AI- en VR-tools voor het creëren van digitale versies van overleden personen, kwam het gesprek al snel daarop.

“Praten met een overleden kind of een historisch figuur: dat kan in de metaverse, een virtuele werkelijkheid. Het tijdperk van de metaverse is nu echt begonnen, beweren tech-volgers nadat Facebook-baas Mark Zuckerberg de nieuwste technologie heeft getoond. Vanwaar dit enthousiasme?”

Te lezen in Trouw (5 oktober 2023) en op Trouw.nl.

Vind je dit interessant? Kom vooral naar Society 5.0 (op 31 oktober en 1 november 2023) om erover door te praten.

Wat vertelt generatieve AI ons over creativiteit?

Ik heb een ontzettende hekel aan de term ‘AI’. Het is een containerbegrip dat utopische en dystopische scenario’s oproept. Daardoor wordt het moeilijk om serieuze gesprekken te voeren over de mogelijkheden en risico’s van automatisering. Discussies over artificial intelligence (AI) worden pas interessant als we naar een specifiek gebruik ervan kijken. Bijvoorbeeld: wat betekent het gebruik van generatieve AI-tools voor het creatieve proces? Die focus zag ik terug tijdens twee conferenties waar ik deze maand was: The Synthetic City Conference en een AI summit in Lancaster waar academici en de creatieve sector samenkwamen.

Lees verder in Recast #18.

Object based media, de toekomst van broadcasting?

EEN PODCAST AFGESTEMD OP JE LOCATIE, JE STEMMING OF DE DAG VAN HET JAAR? HET KAN MET OBJECT-BASED MEDIA

Object-based media gaan grote invloed hebben op hoe we media maken en verhalen vertellen. Het maakt interactieve storytelling mogelijk en stelt de maker centraal in een werkveld waarin AI-tools steeds prominenter worden.

Lees verder in Recast #15

Terug op je favoriete festival (NRC)

In de NRC-serie Festivalzomer was ik in gesprek met Leendert van der Valk over festivalbeleving, identiteit en mediagebruik. Hij sprak ook bezoekers van verschillende festivals. Hieronder mijn input, het gehele stuk vind je hier.

„Festivalbezoek hangt sterk samen met identiteit”, zegt mediawetenschapper Esther Hammelburg van de Hogeschool van Amsterdam. Ze deed al voor de pandemie onderzoek naar de manier waarop festivalgangers ervaringen delen. In 2021 publiceerde ze haar onderzoek ‘Er live bij zijn’. „Identiteit is sowieso belangrijk in jeugdcultuur, maar vooral in subculturen. Als je in een gehucht woont waar geen andere metalhead of transgender te vinden is, dan zijn evenementen als Roadburn of de Pride heel belangrijk.”

Welk festival je bezoekt, zegt iets over wie je bent, waar je van houdt. Bezoekers laten dan ook graag zien dat ze tot de scene behoren, zegt onderzoeker Hammelburg. Vroeger deed je dat met polsbandjes van de festivals die je bezocht, of met een bandshirt. Nu is dat volgens haar steeds vaker een foto of video op social media, gemaakt op het festival. „Zonder social media is er geen live meer. Men wil ook even delen met vriendinnen, of de appgroep van het zaalhockeyteam dat ze er zijn.”

Ze verwacht dat die manier van live-beleving ook na de pandemie alleen maar zal toenemen. „Maar er fysiek bij zijn prikkelt alle zintuigen, dat is niet te vervangen. Onder mijn studenten merk ik dat ze dit seizoen echt helemaal los willen gaan. Het zou best eens erg wennen kunnen worden aan al die prikkels.”

Citaten en foto uit: NRC (9 juni 2022). Terug op je favoriete festival: in de avondzon worden vreemden vrienden.

Foto Andreas Terlaak voor NRC. Bezoekers van het Roadburn festival in Tilburg. Op de foto: Andrew Lusby, Frederik Olheden en Frederik Husborn.

In gesprek over digital liveness

Zonder media geen live! Op uitnodiging van The Respectful Nettheatrechannel nam ik deel aan een gesprek over liveness in het digitale en vituele. Een ‘long watch’, en zelfs na dit gesprek waren we nog lang niet uitgepraat. Hopelijk voer voor verder denken.

Dr. Live!

Wat een dag! Op vrijdag 3 december 2021, om 11 uur, verdedigde ik mijn proefschrift getiteld Being There Live: How Liveness is Realized Through Media Use at Contemporary Cultural Events.

De gehele verdediging is hier terug te kijken!

Het was heerlijk om te vertellen over mijn onderzoek naar hoe we live-events beleven met media. Er waren complimenten en uitdagende vragen van de commissieleden, mooie woorden van mijn promotoren, en ik was omringd door vrienden, familie en collega’s. En geheel in stijl een hybride event: er waren mensen in de Aula en online.

De verdediging is online terug te kijken, en ook mijn proefschrift en een toegepaste Nederlandse samenvatting met ontwerpprincipes voor sterke hybride live-ervaringen zijn online (en open acces) gepubliceerd. Wil je graag een papieren versie van mijn boek ontvangen, stuur me dan even een mailtje.

En als je gaat kijken of lezen, deel dan vooral je ervaring met #BeingThereLive.

FASHIONCLASH Festival 2021

FASHIONCLASH bracht ons samen. In gesprek met Shayli Harrison (Mutani) en Frank Verkade (CURRENT OBSESSION) over de vermenging van het digitale en het fysieke. Noem het hybride, noem het phygital, noem het ‘the metaverse,’ het komt allemaal op hetzelfde neer: ons leven speelt zich af in zowel fysieke als gemedieerde omgevingen. fysieke , noem het een hybride wereld. Gemodereerd door Stephanie Afrifa.

Onder Mediadoctoren

Als bijna mediadoctor mocht ik aanschuiven bij de podcast Onder Mediadoctoren. Luister hier naar dit gesprek over liveness met Linda Duits en Vincent Crone.

Lees meer

In 2 minuten een intro tot mijn onderzoek

2 minuten over mijn onderzoek naar livebelevingen. En een uitnodiging voor iedereen om op 3 december naar de verdidiging van mijn proefschrift te komen. En oh ja, ik show ook even mijn mooie boek (vormgeving: Studio Another Day). Video gemaakt door Nanook van der Pol voor de opleidingen Communicatie en Creative Business aan de Hogeschool van Amsterdam.

In gesprek met The Hmm over hybride events

In gesprek met Lilian Stolk van The Hmm (platform voor internetculturen) over hybride events. The Hmm heeft een heel mooi dossier over hybride events en probeert met hun eigen events ook veel uit. Het stuk is in het Engels en is hier te lezen.

NPO innovatiefestival: De toekomst en kunst van het samen beleven

De coronapandemie heeft veel innovaties versneld en aangejaagd. Zo ook in de culturele sector. Wat kunnen we hiervan leren op het gebied van live beleving en hybride events? En wat is de waarde van het samen beleven? Tijdens de tafeldiscussie ‘De toekomst en kunst van het samen beleven’ ging ik met Lieke Timmermans (TivoliVredenburg), Micha Wertheim (Theatermaker & columnist) en Anna Gimbrère (NPO) in gesprek over de culturele sector en de NPO-initiatieven rond het samen beleven. Het gesprek is hier terug te kijken.

Being there live

Nieuwe publicatie in Social Media + Society: Being There Live: An Ethnographic Approach for Studying Social Media Use in Mediatized Live Events.

Terwijl de hoeveelheid mediacontent rond events groeit, wordt het voor wetenschappers steeds lastiger om dit te onderzoeken. Steeds meer wordt er via social media gedeeld in gesloten groepen en vaak verdwijnt het materiaal weer na 24 uur. Ook zijn de platforms steeds vaker gesloten voor onderzoekers. In dit artikel laat ik zien hoe een etnografische benadering helpt om echt goed te begrijpen hoe eventgangers media gebruiken. Het artikel is Engelstalig en hier open acces te lezen.

Hammelburg, E. (2021). Being There Live: An Ethnographic Approach for Studying Social Media Use in Mediatized Live Events. Social Media + Society. https://doi.org/10.1177/2056305120984454

Live event-spaces

Nieuwe publicatie: Live event-spaces: Place and space in the mediatized experience of events.

In dit hoofdstuk verken ik de gemediatiseerde ervaring van plaats in twee verschillende events: Oerol Festival en 3FM Serious Request. Op basis van interviews met 248 bezoekers en volgers van deze events, observaties en analyse van foto’s van Instagram en Twitter laat ik zien hoe de plaats van event wordt ervaren en gecreerd met media. Het stuk is hier open acces te lezen.

Hammelburg, E. (2020) Live Event-spaces: Place and Space in the Mediatised Experience of Events. In: Locating Imagination. Place, Culture & Belonging. Eds Van Es, N., Reijnders, S.L., Bolderman, S.L. & Waysdorf, A. Routledge

Podcast: hoe we live-events beleven met en via media

Wat gebeurt er als je filmt tijdens een mooi concert? Verstoor je dan de ervaring of versterk je die door een herinnering te creëren? Esther Hammelburg is docent en promovendus bij het Lectoraat Crossmedia en doet onderzoek naar ‘liveness’: erbij zijn wanneer het gebeurt. Voor haar onderzoek sprak ze honderden mensen bij festivals over hun mediagebruik. Interview: Marlies Dinjens – Techniek en nieuwsoverzicht: Daan Merkenhof. Hier te beluisteren.

#iVoted: hoe de ‘stemfie’ de verkiezingen deelbaar maakt

Opvallend bij de jongste stembusgang in de Verenigde Staten, voor tussentijdse verkiezingen, was de opkomst van hashtag #iVoted. Bekend en onbekend Amerika zette zichzelf op de foto met de sticker die je krijgt als je hebt gestemd. The Late Show riep kijkers op om hun stemfies in te sturen en maakte er een compilatievideo van. Hoe kan een ouderwetse sticker van het stembureau een social media trend worden? Ik schreef erover voor Wetenschap.nu.

DMI Summer School output

Samen met Lauren Drakopulos, Andrea Benedetti en Gabriele Colombo werkte ik tijdens de DMI Summer School 2017 in een datasprint om te onderzoeken hoe mensen zich op Instagram visueel in de event-sphere van Oerol 2017 plaatsten.

Onze output is hier te vinden.