Moet sociale media verboden worden voor jongeren onder de 15? Geert Lovink, Stijn Sieckelinck en ik geven onze mening over dit voorstel dat vandaag door de Tweede Kamer werd aangenomen.
Niet de juiste maatregel
Volgens mij is een verbod op sociale media voor kinderen onder de 15 niet de juiste maatregel. Ik denk dat sociale media in hun huidige vorm best een probleem vormen, maar een verbod is in mijn ogen niet de juiste vorm om hierop in te grijpen. De verantwoordelijkheid komt dan te veel bij de gebruikers en ouders te liggen, terwijl de grote tech-bedrijven achter deze platforms een veel grotere hand hebben in het probleem.
Ook heb ik grote vragen over de uitvoering – wie gaat dit handhaven? Volgens mij kunnen de tech-bedrijven achter deze platforms best gedwongen worden om meer te doen. Dan leg je de verantwoordelijkheid tenminste waar die hoort. We hebben in Europa de Digital Services Act die veelbelovend is, maar daar mag best een tandje bij.
Leer kinderen met media omgaan
Daarnaast vind ik een algeheel verbod te ingrijpend, omdat sociale media voor veel jongeren ook waardevolle kanten hebben. Bovendien is het goed om er ervaring mee op te doen en er op een gezonde manier mee te leren omgaan.
Gezond eten leer je ook niet door suiker te verbieden. Maar kinderen en jongeren moeten hier wel in worden begeleid en de overheid kan hierin sturen, bijvoorbeeld door winkels te dwingen om snoep niet op ooghoogte van kinderen te leggen, producenten te binden aan richtlijnen voor toegevoegde suikers en ouders voor te lichten over gezond eten.
Ik denk dus dat met sturing en voorlichting meer te bereiken valt; waarbij je goed kijkt naar de context waarin jongeren het gebruiken.
Telefoons op school in een kluis doen, vind ik bijvoorbeeld een verstandige beslissing: zo help je jongeren om hiermee om te gaan. Er ligt trouwens niet alleen een rol voor de overheid, maar ook voor ouders, scholen en opvoedinstanties om hierin bij te sturen.
Investeer in alternatieven
Wat écht op grote schaal zou helpen, is als sociale media-platforms niet ingericht zijn op winst maken. De commerciële basis onder deze platforms is het probleem, want het verdienmodel draait om content die veel engagement krijgt. Posts die conflicten, ruzie en polariteit aanjagen worden bevoordeeld in algoritme en ranking.
Het ‘stille midden’ krijgt daardoor minder ruimte en zichtbaarheid op deze platforms. Daar komt bij dat onze gegevens vaak verhandeld worden, en onduidelijk is hoe het zit met onze privacy.
Daarom is het essentieel om alternatieve platforms te steunen, bijvoorbeeld door als overheidsdienst Signal te gebruiken in plaats van WhatsApp. En door te investeren in de ontwikkeling van veilige online publieke ruimte voor Nederlanders, zoals PubHubs.